MAT SALLEH
-Datu
Mat Salleh lebih dikenali dengan mudah sebagai Mat Salleh
-Mat Salleh merupakan
pejuang Sabah yang dikenali dalam penentangan yang hebat terhadap penjajahan
British di Sabah, beliau pernah mengisytiharkan daerah Tambunan sebagai daerah
di bawah kekuasaannya
-Mat
Salleh ialah anak ke-dua dalam sekeluarga empat adik beradik daripada suku
bajau dan sulu, ibunya daripada suku bajau, abangnya bernama Ali. Sedangkan
adik-adiknya Badin dan Bolong, isteri Mat Salleh yang bernama Dayang Bandang
yang berasal daripada keluarga kesultanan sulu dan berkampung di Pangalaban,
Paitan.
PERJUANGAN MAT SALLEH
Datu
Mohammad Salleh mengambil tugas bapanya. Datu Balu sebagai ketua kampung di
daerah Lingkabo dan Sungai Sugut, perbelanjaan pentadbiran Datu Mat Salleh
adalah daripada pungutan cukai ke atas pedagang-pedagang yang melalui Sungai
Sugut pada tahun 1984.
Inggeris
tidak senang dengan tindakan Mat Salleh itu. Lalu menyerang Mat Salleh di
Jambongan serta memusnahkan kampung Mat Salleh di Sungai Sugut pada tahun 1896,
Datu Mat Salleh bagaimanapun dapat melepaskan diri, detik perjuangan Datu Mat Salleh
menentang penceroboh dan pengikut-pengikutnya menyerang dan membinasakan
pejabat pentadbiran kompeni di Pulau Gaya, dalam tahun yang sama juga Mat
Salleh menyerang dan membakar Pejabat Residen kompeni di Ambong.
Pada
bulan Disember 1897, inggeris menyerang kubu Mat Salleh di Ranau. Mereka tewas
dan banyak askar inggeris terbunuh, seterusnya pada bulan Januari 1898,
inggeris sekali lagi menyerang kubu Mat Salleh di Ranau dengan angkatan tentera
yang lebih besar, Mat Salleh terpaksa mengundurkan diri dan membina kubu
pertahanan yang baru, yang lebih kuat dan kukuh di Kampung Tibabar, Tambunan.
Kubu utama Mat Salleh di Tambunan ini sangat sukar ditembusi, kubu ini diperbuat
oleh batu-bata, kayu serta buluh tidak dapan ditembusi peluru, setiap penjuru
kubu dikawal dan terdapat beberapa terowong atau jalan bawah tanah yang rahsia
digunakan untuk meminta bantuan-bantuan senjata, makanan dan lain-lain dari
luar kubu. Jalan rahsia ini juga dijadikan jalan untuk berundur menyelamatkan
diri apabila dikepung musuh.
Tidak
lama kemudian, pihak kompeni menawarkan perdamaian dan Mat Salleh bersetuju
walaupun ditentang oleh orang-orangnya, tetapi pada 1899 kompeni cuba mengambil
alih Tambunan daripada Mat Salleh dan menyebabkan peperangan tercetus kembali,
dan akhirnya pada Januari 1900, kubu Mat Salleh tumbang akibat serangan hebat
kompeni yang berjaya mematahkan pertahanan Mat Salleh. Peristiwa itu menandakan gugurnya Mat Salleh
sebagai pejuang bangsa, kini sebuah tugu dibina oleh inggeris untuk
memperingati kubu Mat Salleh itu, di tugu peringatan itu tertulis perkataan
dalam bahasa inggeris yang bererti , “ tugu ini menandakan tapak kubu Mat
Salleh yang telah ditawan oleh pasukan bersenjata North Borneo Constabulary
pada 1 Februari 1900, dalam masa pertempuran itu, Mat Salleh yang telah
mengetuai pemberontakan selama enam tahun menentang pentadbiran Chartered
kompeni menemui ajalnya ”.
Pada
pandangan British, Mat Salleh dianggap sebagai pemberontak tetapi pada mata
rakyat tempatan dia ialah pejuang kemerdekaan dan seorang pahlawan.
Bagaimanapun, terdapat sebilangan rakyat tempatan dikalangan keturunan penduduk
yang mempunyai sejarah pernah bertempur atau berperang dengan Mat Salleh, yang
tidak mengiktiraf Mat Salleh sebagai pahlawan apatah lagi pejuang kemerdekaan
kerana Mat Salleh dikatakan berjuang untuk kepentingan diri dan kumpulannya
sahaja dan bukan secara menyeluruh.
Disediakan oleh,
Irfan Fajri
No comments:
Post a Comment